بسیاری از مردم هنگام کار، ورزش در باشگاه یا صرفاً در حال استراحت به موسیقی گوش می‌کنند، اما موسیقی چگونه بر مغز شما تأثیر می‌گذارد؟
موسیقی می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر مغز داشته باشد و بر همه چیز از عملکرد شناختی گرفته تا سطح استرس تأثیر بگذارد.
علم نشان داده است که همراه با تحریک ترشح هورمون دوپامین، گوش دادن به موسیقی ممکن است عملکرد شناختی ما را تقویت کند، علائم اضطراب و استرس را کاهش دهد و به ما کمک کند تمرکز خود را حفظ کنیم.
با همه این تفاسیر، جای تعجب نیست که بسیاری از ما قبل، حین و بعد از تمرین به موسیقی گوش می دهیم. Desiree Silverstone، روان درمانگر مستقر در لندن، در این باره نظر خود را چنین بیان می‌کند:
وقتی آهنگی را می‌شنوید، بخشی از مغز شما که مسئول پردازش صدا است فعال می‌شود ودر این مرحله نواحی دیگر مغز شما را مانند سیستم لیمبیک (limbic) که وظیفه کنترل احساسات را دارد و همچنین قشر حرکتی که حرکت را کنترل می‌کند را نیز فعال می‌کند.
با فعال شدن مناطق بیشتری از مغز، ممکن است اثرات موسیقی را احساس کنیم. برای مثال، اگر به موسیقی تند گوش می دهید، ممکن است احساس هوشیاری و انرژی بیشتری داشته باشید یا اگر به موسیقی آرامش بخش گوش می‌دهید، ممکن است احساس آرامش بیشتری داشته باشید.
عملکرد شناختی
چند بار شعر یک آهنگ را به خاطر آوردید، اما نمی‌توانید به یاد بیاورید که در آخر هفته چه کارهایی انجام داده اید؟ موسیقی بسیار فراتر از پر کردن خلاء است.
در مطالعه‌ای در سال 2008 که در مجله Perception and Motor Skills منتشر شد، محققان دریافتند که با ریتم و با همراهی موسیقی ممکن است که ذهن ما «به یاد آوردن متن» را تسهیل کند، به این معنی که گوش دادن به موسیقی می‌تواند به ما کمک کند تا قطعات را به خاطر بسپاریم.
علاوه بر این، یک مطالعه در سال 2010 در مهارت‌های ادراکی و حرکتی، نشان داد که موسیقی ممکن است بتواند عملکرد شناختی ما را خارج از وظایف حافظه، بهبود ببخشد.
اضطراب و افسردگی
بر اساس بررسی سال 2017 که در مجله Frontiers in Psychology منتشر شده است موسیقی ممکن است در کاهش علائم افسردگی مفید باشد. به طور خاص، در افراد مسنی که به موسیقی گوش می‌کردند و یا درجلسات موسیقی درمانی شرکت می‌کردند، در روند درمانشان بهبودهایی حاصل شده است.
موسیقی درمانی می‌تواند شامل گوش دادن، نواختن، آهنگسازی یا تعامل با موسیقی باشد.
به گفته روان درمانگر جردن ویاس لی (Jordan Vyas-Lee):
گوش دادن به موسیقی شاد، می‌تواند به روشن شدن شبکه‌های عصبی که خاطرات مثبت و شخصی را ذخیره می‌کند، کمک کند. این شبکه نوعی از اطلاعات است که در طول دوره‌های افسردگی مسدود می‌شود و برای تحریک مهارت‌های حل مسئله و مجموعه‌های رفتاری سازگارانه و مثبت نیاز به بازگشایی دارد.
استرس
دوره‌های طولانی استرس به مروز زمان به بدن آسیب‌های جدی را وارد می‌کند.
اما درست مانند یوگا، مدیتیشن و ورزش، کارشناسان می‌گویند که گوش دادن به موسیقی نیز می‌تواند استرس فیزیکی و روانی را کاهش دهد.
ویاس لی: «موسیـقی به طــور اساسی بر آزادسازی مـواد شیــمیایی عــصبی در مغز، افزایش ترشح سـروتونین و دوپامین و کـاهش اثرات کورتیزول تاثیرمی‌گذارد.»
تولید دوپامین:
دوپامین یک مولکول سیگنال دهنده است که به عنوان یک پیام رسان شیمیایی در سیستم عصبی و به عنوان یک هورمون، می‌تواند بر بسیاری از بافت‌های بدن تأثیر بگذارد.
دوپامین نقش‌های زیادی در بدن ایفا می‌کند، اما بیشتر به خاطر ارتباطش با احساس لذت و شادی شناخته شده است و طبق گفته سیلورستون (Silverstone)، موسیقی می‌تواند باعث ترشح این هورمون احساس خوب شود.
وقتی سطح دوپامین بالا می‌رود، احساس خوبی داریم و خلق و خویمان بهتر می‌شود. دوپامین همچنین در سیستم پاداش مغز نقش دارد، و به این پرسش پاسخ می‌دهد که چرا ما اغلب هنگام گوش دادن به موسیقی احساس لذت می‌کنیم!
اثرات منفی موسیقی
تحقیقات نشان داده است که موسیقی می تواند چارچوب ذهنی ما را بهبود بخشد، اما در زمانی که در وضعیت ذهنی منفی هستیم هم ممکن است خلق و خوی ما را کاهش دهد.
ویاس لی می گوید: «گوش دادن طولانی مدت به موسیقی غمگین یا پر از خشم می‌تواند ترشح کورتیزول را افزایش دهد و نواحی مغزی مرتبط با احساسات منفی را تحریک کند و حتی می تواند سیستم‌های تشخیص تهدید را در مغز نیز فعال کند.»